Nietypowe oleje roślinne - czy warto je stosować?

W zdrowej diecie każdego człowieka powinny znaleźć się oleje roślinne. Są one źródłem nie tylko energii, ale również niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz wielu bioaktywnych związków. Pozyskiwane są z różnych, czasami nietypowych surowców (np. z nasion, orzechów, owoców). Dlaczego warto je stosować? Czym się charakteryzują? W niniejszym artykule przedstawię kilka nietypowych propozycji olejów.

Olej z czarnuszki

Czarnuszka siewna jest rośliną pochodzącą z południowo-zachodniej Azji oraz z południowej Europy. Znana była już w starożytności, a jej właściwości wykorzystywał sam Hipokrates. Olej z nasion czarnuszki jest świetnym źródłem kwasów polienowych, a także składników bioaktywnych takich jak: tokoferole, fitosterole czy olejki eteryczne. Olej z czarnuszki zawiera także tymochinon - naturalny środek przeciwbakteryjny i przeciwzapalny. Tymochinon wykazuje również działanie przeciwnowotworowe, przeciwdrgawkowe, przeciwutleniające czy przeciwgrzybicze. Dzięki właściwościom i składowi olej z czarnuszki może mieć zastosowanie np. w atopowym zapaleniu skóry, reumatoidalnym zapaleniu stawów, osteoporozie czy chorobach sercowo-naczyniowych. Ponadto olej z czarnuszki wykazuje działanie zmniejszające poziom trójglicerydów oraz zwiększające poziom cholesterolu HDL, dlatego spożywanie go przez osoby mające problemy z lipidogramem może przynieść pozytywne efekty. Nie jest polecany kobietom w ciąży oraz dzieciom poniżej pierwszego roku życia. Olej z czarnuszki może wchodzić w interakcje z różnymi lekami - np. na nadciśnienie tętnicze, na cukrzycę oraz przeciwzakrzepowymi, dlatego warto skonsultować się z lekarzem w sytuacji, gdy takie leki są przyjmowane.

Olej arganowy

Olej arganowy jest produktem pochodzącym z nasion drzewa arganii żelaznej, która rośnie w południowo-zachodnim Maroku. Jego zastosowanie kojarzone jest przede wszystkim z przemysłem kosmetycznym (wykazuje działanie anti-aging), natomiast ma on również szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym oraz farmaceutycznym. W oleju arganowym znajdziemy kwas ferulowy oraz gamma-tokoferole, które wykazują działania przeciwutleniające. Bogaty jest w nienasycone kwasy tłuszczowe. Dzięki swojemu składowi olej arganowy może zapobiegać występowaniu nadciśnienia tętniczego oraz insulinooporności. Olej arganowy pozytywnie wpływa na profil lipidowy poprzez obniżanie poziomu trójglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu LDL. Może wpływać na pracę mózgu oraz wspomagać odpowiednie funkcjonowanie naczyń krwionośnych i serca. W badaniach przeprowadzonych na modelu zwierzęcym wykazano działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Ponadto, spożywanie oleju arganowego wraz z dietą może pozytywnie wpływać na zapobieganie czy też spowalnianie rozwoju niektórych chorób neurodegeneracyjnych.

Olej z pestek dyni

Olej z pestek dyni znany jest przede wszystkim w krajach południowo-wschodniej Europy, głównie w Austrii, Słowenii, Chorwacji i na Węgrzech. Olej ten zasługuje na uwagę ze względu na różnorodność składników, jakie w nim występują, a są to m.in. nienasycone kwasy tłuszczowe, fitosterole (sitosterol), skwalen, kwasy fenolowe, tokoferole. Wszystkie te związki mogą pozytywnie wpływać na zdrowie człowieka m.in. poprzez zwiększenie stężenia cholesterolu HDL oraz obniżania cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i trójglicerydów. Dodatkowo olej z pestek dyni wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe oraz przeciwbakteryjne. W związku z występowaniem w tym oleju kukurbitacyny, olej z pestek dyni znalazł zastosowanie również w terapiach przeciwpasożytniczych. Wyniki badań wykazały ochronny wpływ tego oleju wobec patologicznych zmian serca i aorty. Olej z pestek dyni zdecydowanie jest produktem, który można stosować jako profilaktyka chorób cywilizacyjnych.

Olej sezamowy

Olej sezamowy to produkt, który jest pozyskiwany z nasion sezamu. Charakteryzuje się właściwościami antyoksydacyjnymi, przeciwzapalnymi, przeciwbólowymi, przeciwgorączkowymi oraz antymutagennymi. Olej sezamowy zawiera w swoim składzie m.in. wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz homologi tokoferolu. Unikatowymi substancjami, które się w nim znajdują są sezamina i sezamolina, które mogą odpowiadać za obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, oraz przeciwdziałanie nadciśnieniu tętniczemu. Olej sezamowy może również pozytywnie wpływać na glikemię u osób mających cukrzycę, gdyż zauważono jego synergistyczne działanie z lekami przeciwcukrzycowymi.

Podsumowanie

Opisane oleje przynoszą udowodnione naukowo działanie prozdrowotne, dlatego zachęcam, aby przyjrzeć się im bliżej i rozpocząć korzystanie z mniej znanych darów jakie daje nam natura. Należy pamiętać jednak, że podstawą zbilansowanej diety jest różnorodność stosowanych produktów i odpowiednia podaż zarówno tłuszczy jak i węglowodanów czy białek. Jeśli nie masz czasu czy chęci gotować, a chciałbyś jeść zdrowe, zbilansowane posiłki rozważ możliwość skorzystania z cateringu dietetycznego.